Стратегиялык план

1. ЖАЛПЫ МААЛЫМАТ

2009-жылы “Жайыттар жөнүндө” Кыргыз Республикасынын Мыйзамын кабыл алуу республикада жайыттарды башкарууну өнүктүрүүдө маанилүү кадам болуп калды. Ошол мезгилден тартып жайыт пайдалануучулар 454 жайыт пайдалануучулардын бирикмелерин (ЖПБ) түзүштү, аларда жайыт пайдалануучулар мүчө болуп эсептелип, ар бир ушундай бирикменин аткаруучу органы болуп эсептелген – «Жайыт комитети» (ЖК) бар. ЖПБ жана ЖК мүчөлөрү башка кызыкдар тараптардын колдоосунда жайыттардын абалын жакшыртуу, мал айдап өтүү жолдорун, көпүрөлөрдү жана башка инфраструктураны оңдоо боюнча чоң иш жасашты, жайыт ресурстарын майнамптуу, натыйжалуу жана адилеттүү пайдаланууга тоскоол болгон башка көйгөйлөрдү чечүү үчүн бардык аракеттерин жумшашты.

Жетишкен ийгиликтерге карабастан, тармак алдында бир катар чакырыктар турат. ЖПБ аймактык коомдук өз алдынча башкаруунун бир түрү катары түзүлгөнүнө жана эсепке тургузуунун тиешелүү органдарында юридикалык жактар катарында катталганына карабай, көптөгөн ЖПБ ички уюштуруучулук түзүмдөр жана жол-жоболор, документация жана ички отчеттук, ошондой эле өз функцияларын натыйжалуу аткаруу жаатындагы потенциалы бөлүгүндө көйгөйлөргө дуушар болушту. Көптөгөн ЖПБга маалыматка, методологиялык жана техникалык колдоого жана жардамга жетишүү талап кылынат. ЖПБ ишине катышкан айрым жактар, ошондой эле айрым кызыкдар тараптар бардык деңгээлде, жергиликтүүдөн республикалык деңгээлге чейин 2009-жылдын 26-январындагы № 30 “Жайыттар жөнүндө” КР Мыйзамына салынган укуктук негиздерди жана ЖПБ баалуулугун, укуктук маселелерди толук түшүнүшпөйт. Айрым кызыкдар тараптар республикалык жана жергиликтүү деңгээлде ЖПБ системасын колдошпойт. Чек араларынын так эместигинен жана мал кайтаруудан сырткары максаттарда экинчи иреттеги пайдалануучулар жайыттарды пайдалануунун өсүп бараткан деңгээлинен улам жайыттардын тегерегинде дайыма чыр-чатактар келип чыгууда. Мындай чыр-чатактар жайыттарды натыйжалуу башкарууга тоскоолдук түзөт. ЖПБны өнүктүрүү максаттарында аны колдогон мамлекеттик ведомстволор менен өкмөттүк эмес уюмдар сыяктуу ар түрдүү катышуучу тараптардын ортосунда көп тажрыйба барган сайын көбүрөөк топтолууда. Аталган катышуучу тараптар дагы колдоого жана координациялоого муктаж, мисалы жайыттар маселеси менен байланышкан методология же маалымат алуу, алардын ишин координациялоо.

Ушул контекстте, 2013-жылдан тартып жайыт пайдалануучулар бирикмелеринин ассоциациялары түзүлүп баштады, алар жергиликтүү жайыт пайдалануучулар бирикмелеринин ыктыярдуу союзу катарында түзүлгөн жана башынан баштап эле облустук юстиция башкармалыктарында райондук ассоциациялар катарында катталышкан. Бара-бара республикалык деңгээлдеги ассоциация түзүүнүн зарылчылыгы моюнга алынып, 2013-жылдын октябрында ЖПБнын, райондук ЖПБнын (ЖПБРА) ассоциацияларынын өкүлдөрү жана башка мамлекеттик жана өкмөттүк эмес кызыкдар тараптар Кыргыз Республикасынын ар бир облусунан Бишкекте жолугушуп, ЖПБнын кызыкчылыктарын жана укуктарын коргоого багытталган өз аракеттерин бириктирүүнү талкуулашты. Натыйжада республикалык деңгээлде жайыт пайдалануучулардын ассоциациясын каттоо жана «Кыргыз жайыты» Кыргызстандын жайыт пайдалануучуларынын ассоциациясын (АССОЦИАЦИЯ ) түзүү жөнүндө чечим кабыл алынган. АССОЦИАЦИЯ алты райондук ЖПБ ассоциациялары уюштурган юридикалык жактардын ыктыярдуу бирикмеси катарында 2015-жылдын августунда юридикалык катталган. Ушул ассоциацияда бүгүнкү күндө 400дөн ашуун мүчөлөр бар, негизинен ЖПБ, ошондой эле 26 ЖПБРА да бар. Көпчүлүк ЖПБРА жана ЖПБ 2009-жылдын 26-январындагы № 30 “Жайыттар жөнүндө” КР Мыйзамы кабыл алынгандан кийинки жылдары түзүлгөн. Алар жайыт пайдалануучуларга колдоо көрсөтүү, башка кызыкдар тараптар менен ишти координациялоо жана жайыттарды натыйжалуу башкаруунун алдында турган башка көйгөйлүү жана чакырыктарды четтетүү боюнча активдүү ишти жүргүзүштү. Ушуга карабастан АССОЦИАЦИЯ мүчөлөрү өз максаттарына жетишүүгө жана өз функцияларын натыйжалуу аткаруу үчүн кошумча колдоого муктаж.

2. УШУЛ СТРАТЕГИЯЛЫК ПЛАН ЖӨНҮНДӨ

2015-жылдын октябрында Борбордук Азияда жаратылыш ресурстарын туруктуу пайдалануу боюнча GIZ Региондук программасынын колдоосунда стратегиялык пландоо процесси жүргүзүлгөн. Ар кандай кызыкдар тараптар, институттар жана ведомстволор менен алардын АССОЦИАЦИЯ га тиешелүү маселелерге ар кандай көз караштарын жакшыраак түшүнүү үчүн интервьюлар өткөрүлгөн. Кийин АССОЦИАЦИЯ нын жыйырма үч мүчөсү жана кызматкери үч күндүк талкууга катышып, өнөктөштөр жана кызыкдар тараптар менен эки маек түрүндөгү жолугушууларды өткөрүштү. АССОЦИАЦИЯ кайра каттоодон кийин бул окуялар жана иш-чаралар АССОЦИАЦИЯ мүчөлөрүнө, кызматкерлерине жана кызыкдар тараптарына АССОЦИАЦИЯ нын келечектеги өнүгүүсүнүн ар кандай аспекттерин бирге талкуулоого алгачкы мүмкүнчүлүктү камсыз кылышты. Ушул талкуулар АССОЦИАЦИЯ өнүгүшүнүн тышкы да, ички факторлорунун маанилүүлүгүн билүүнүн контекстинде өттү. АССОЦИАЦИЯ мүчөлүк уюм болуп эсептелет жана азыркы этапта көрүнүп тургандай, көп уюштуруучулук процесстерди өнүктүрүү керек, анын максаты АССОЦИАЦИЯ өз мүчөлөрүнө отчет берип, биздин ички процесстерде демократиялык башкарууну колдошу керек. Ошол эле мезгилде айыл чарбаны өнүктүрүүнүн эл аралык фонду (АЧӨЭФ), Кыргыз Республикасынын Коомчулукту өнүктүрүү жана инвестициялоо агенттиги (АРИС) менен мал чарбасын жана рынокту өнүктүрүү боюнча АЧӨЭФ Программасын (АЧРӨП) ишке ашырууда АССОЦИАЦИЯ нын ролун талкуулоо бүтө элек. Ушул ролго байланыштуу маселелер уюмду башкаруу үчүн кыйла мүмкүнчүлүктөрдү да, олуттуу көйгөйлөрдү да туудурат. Азыркы мезгилде ишти каржылоонун жетишсиздиги Ассоциация жана биздин мүчөлөрүбүз үчүн негизги чектеген фактор болуп калууда. АЧӨЭФтен каржылоонун чеги бар, ошондуктан туруктуу каржылоо булактарын өнүктүрүү маселелердин негизги жааты болуп кала берет. АССОЦИАЦИЯ көп институттар жана ведомстволор орун алган сектордо жаңы уюм болуп саналат. Өнөктөштүктөрдү куруу жана жайыт пайдалануу секторунда кызыкдар тараптардан колдоону камсыз кылуу АССОЦИАЦИЯ жана анын мүчөлөрүн өнүктүрүү үчүн зарыл болуп кала берет.

Ушул документ 2016-2020-жж. АССОЦИАЦИЯ нын Стратегиялык планы болуп саналат. Ал 2015-жылдын октябрында мүчөлөрү жана кызматкерлери менен стратегиялык пландаштыруу боюнча семинардын жүрүшүндө болуп өткөн талкууларга негизделет жана АЧӨЭФ менен АРИС алдында алган АССОЦИАЦИЯ милдеттери менен катыштыгы болушу керек. Аталган стратегиялык план дем берип, Ассоциациянын келечектеги өнүгүшүн жетектейт. АССОЦИАЦИЯ жана анын көпчүлүк мүчөлөрү жакында эле түзүлгөндүктөн, бул документ “жандуу документ” болуп таанылат жана ишке ашыруунун жүрүшүндө кайра каралып чыгышы мүмкүн. Бул документ мүчөлөр ортосундагы талкуу жана баарлашуу үчүн жазуу жүзүндөгү негизди камсыз кылат. Ошондой эле ал АССОЦИАЦИЯ кызыкдар тараптары жана өнөктөштөрү менен маалыматтык аракеттенүүсү үчүн негизди түзөт. Ушул стратегиялык план АССОЦИАЦИЯ ушул мезгилде эмнеге жетишүүнү кааларын белгилейт.

3. АССОЦИАЦИЯ ДЕГЕН ЭМНЕ?

«Кыргыз жайыты» Кыргызстандын жайыт пайдалануучулар улуттук ассоциациясы (АССОЦИАЦИЯ ) – бул юридикалык жактардын жана өкмөттүк эмес уюмдардын ыктыярдуу союзу, анын максаты жайыт пайдалануучулардын, жайыт пайдалануучулар бирикмелеринин (ЖПБ) жана жайыт комитеттеринин (ЖК) жайыт ресурстарын натыйжалуу пайдалануу жана башкаруу жөндөмүн жакшыртуу болуп саналат. Биз Кыргыз Республикасынын мыйзамдарына жана биздин Ассоциациянын Уставына ылайык иштейбиз. Мүчөлөр биздин ассоциацияга ыктыярдуу негизде кирип, ар бир мүчөнүн көз карандылыгы жана укуктары ассоциациянын тең укуктуу мүчөлөрү катарында сакталат. Мүчөлөрү болуп юридикалык жактар, коомдук бирикмелер, фонддор жана Ассоциациянын Уставын кабыл алган, Ассоциациянын максаттарына жана маселелерине жетишүү үчүн салам кошууга жөндөмдүү башка өкмөттүк эмес уюмдар саналат. Учурда Ассоциациянын 400дөн ашуун мүчөлөрү бар, негизинен, ЖПБ жана ЖПБРА.

Мүчөлүккө арыздар Ассоциациянын Кеңеши тарабынан чечилет. Мүчөлөр алгачкы мүчөлүк төгүмдү берүүгө, кийин – ассоциациянын уюштуруучуларынын Жалпы жыйыны бекиткен жыл сайынкы мүчөлүк түгүмдөрдү берүүгө милдеттүү. Ассоциациянын мүчөлөрү анын аткаруу органдарына шайланышы мүмкүн, ассоциация тарабынан уюштурулган иш-чараларга жана анын иштерин башкарууга катышууга укуктуу, ошондой эле ассоциация бере турган кызматтардан пайда алышы мүмкүн.

Ассоциациянын уставы АССОЦИАЦИЯ милдеттерине жана максаттарына жетишүүнү колдоого багытталган иштин көп түрүн камтуучу укуктук мандатты документтейт, анын ичинде, башкалардын арасында төмөнкү иш да камтылат:

Жайыттарды жана жайыттардын ресурстары менен инфраструктурасын натыйжалуу башкарууну жана пайдаланууну илгерилетүү;
ЖПБ, ЖПБРА жана Ассоциациянын мүчөлөрү болуп саналган башка кызыкдар тараптардын потенциалын түзүүгө жана өнүктүрүүгө жардам көрсөтүү;
Ассоциациянын мүчөлөрүнүн мыйзамдуу кызыкчылыктарын жана укуктарын көрсөтүү жана коргоо.

Төмөндө АССОЦИАЦИЯ иштеген маселелердин негизги темалары берилди. Ушул темаларга карата АССОЦИАЦИЯ нын уюм катары негизги функциялары болуп төмөнкүлөр эсептелет:

Потенциалды өнүктүрүү бөлүгүндө колдоону камсыз кылуу
Консультациялык кызматтарды көрсөтүү
ЖПБ кызыкчылыктарына жана муктаждыктарына байланыштуу маалыматты жана билимдерди түзүү, аныктоо, жайылтуу жана колдонулушуна көмөктөшүү, жана
Биздин мүчөлөр арасында жана ушул сектордогу башка кызыкдар тараптардын арасында ишти координациялоо үчүн платформаны камсыз кылуу.

Ушул функциялардын пайдасын Ассоциациянын мүчөлөрү да, анын мүчөлөрү болуп эсептелбеген уюмдар да алышы мүмкүн.

4. УЮШТУРУУЧУЛУК ТҮЗҮМДӨР

АССОЦИАЦИЯ нын жетекчи органдары болуп Уюштуруучулардын жалпы жыйыны, Кеңеш жана Ревизиялык комиссия саналат. Негизги расмий кызматтар болуп Кеңештин төрагасы жана АССОЦИАЦИЯ нын аппаратын жетектеген башкы директор эсептелет. Бул органдар 1-сүрөттүн жашыл бөлүмүндө көрсөтүлгөн. Азыркы мезгилде ушул кызматтарды ээлеген адамдар 1-тиркемеде келтирилди.

Уюштуруучулардын жалпы жыйыны: Уюштуруучулардын жалпы жыйыны Ассоциациянын чечим кабыл алышынын жогорку органы болуп саналат. Ал стратегияны жана иштин приоритеттүү тармактарын аныктайт жана башка чечимдерин кабыл алат. Уюштуруучулардын жалпы жыйыны АССОЦИАЦИЯ Кеңеши тарабынан жылына бир жолудан кем эмес чакырылат. Чечимдер катышкандардын добуштарынын жөнөкөй көпчүлүгү менен кабыл алынат.

Кеңеш: Кеңеш Ассоциациянын Уставында көрсөтүлгөн өз ыйгарым укуктарынын алкагында чечимдерди кабыл алып, Уюштуруучулардын жалпы жыйындарынын аралыгындагы мезгилде Ассоциациянын ишин жетектейт. Кеңеш стратегиялык маселелерди жана саясатты аныктайт, ишин жетектейт жана координациялайт, жүргүзүлгөн иш боюнча Жалпы жыйынга отчет берет. Кеңеш 7 мүчөдөн турат, ар бир тармактан бирден, алар кайра шайлануу укугу менен беш жылдык мөөнөткө тиешелүү тармактан ЖПБРА арасында шайланат. Кеңешти анын төрагасы жетектейт, ал АССОЦИАЦИЯ нын расмий өкүлү болуп саналат жана Ассоциациянын Уставына ылайык өз ыйгарым укуктарынын алкагында чечимдерди чыгарат.

Аппарат: Башкы директор жетектеген АССОЦИАЦИЯ нын аппараты Жалпы жыйындын жана Кеңештин чечимдерин ишке ашырат, АССОЦИАЦИЯ күнүмдүк ишин жүргүзөт. Башкы директордун талапкерлиги Кеңеш тарабынан тандалат. Башкы директор өз ишинин натыйжалуулугун камсыз кылуу үчүн кызматкерлерди жалдап алууга укуктуу.

Ревизиялык комиссия: Ревизиялык комиссия 3 мүчөдөн турат, алар Жалпы жыйында беш жылдык мөөнөткө шайланат. Анын милдети АССОЦИАЦИЯ нын Башкы директорунун финансылык ишине көзөмөл жүргүзүүдө жана финансылык-чарбалык иштин жыйынтыктары, бухгалтердик баланс жөнүндө жылдык отчеттун аудитин өткөрүүдө турат.

1-сүрөт: Иштин жана уюштуруучулук түзүмдүн модели

АССОЦИАЦИЯ жакын арада түзүлгөн уюм болуп эсептелет. Үстүбүздөгү стратегиялык мезгилде (2016-2020-жж.), Ассоциациянын ичинде демократиялык башкаруунун маданиятын, механизмдерин жана практикасын куру эң жогорку артыкчылык болуп саналат. Ушул мезгилдин алгачкы этабында маселелердин артыкчылыктуу тармактары болуп төмөнкүлөр саналат:

Чечимдерди кабыл алуу процесстеринин аспекттерин аныктоо үчүн ассоциациянын Уставын кайра карап чыгуу (мисалы, Ассоциациянын башкаруу органдарынын жана анын кызматтык адамдарынын чечимдерди кабыл алуу боюнча ыйгарым укуктары, ар кандай деңгээлде өкүлдөрүн тандоо жол-жоболору, Башкарманын чечимдерин кабыл алуу жол-жоболору), алар консультациялардын жана отчеттуулуктун тиешелүү деңгээлдерин камсыз кылуу максатында кошумча тактоону талап кылышы мүмкүн;
Ассоциациянын иши жөнүндө мүчөлөрүн тиешелүү түрдө маалымдоону жана кызыктырган суроолор боюнча, ошондой эле тышкы өнөктөштөр менен маалыматтык аракеттенүү саясаты жана жол-жоболору боюнча аларга консультация берүүнү камсыз кылуу максатында Ассоциациянын ичинде маалыматтык аракеттенүүнү колдонуу үчүн конкреттүү саясаттарды жана жол-жоболорду кылдат иликтөө;
отчетторду берүү боюнча милдеттерди кошумча тактоо айкындыктын жана отчеттуулуктун тиешелүү деңгээлдерин камсыз кылуу үчүн талап кылынышы мүмкүн болгон аспекттерди анаыктоо үчүн ассоциациянын Уставын кайра карап чыгуу;
Ревизиялык комиссиянын шайлоосун өткөрүү жана анын ишинин эрежелерин жана жол-жоболорун тактоо;
Кеңештин жана Ревизиялык комиссиянын мүчөлөрүнүн тажрыйбасына негизделип, конкреттүү нускамада же аны өнүктүрүүдө зарылдык барбы, адамдар жана Кеңеш өз милдеттерин биргелешип аткарууга эмне керектигине баалоо жүргүзүү.

1-сүрөттө көрсөтүлгөндөй ЖПБРА жана башка өнөктөштөр менен иштөө АССОЦИАЦИЯ нын алгачкы бенефициарлары болуп саналган ЖПБны жана аларды ЖКны колдоо үчүн кызмат көрсөтүүгө АССОЦИАЦИЯ нын мамилесинин негизги бөлүгү болуп саналат. ЖПБРАны күчөтүү жана Кыргыз Республикасынын жайыт пайдалануу секторунда башка көптөгөн тараптар менен майнаптуу өнөктөштүктөрдү түзүү АССОЦИАЦИЯ үчүн негизги стратегиялар болуп саналат, ал ушул документтин тиешелүү бөлүмдөрүндө толук чагылдырылган. Көптөгөн ЖПБ биздин мүчөлөр болуп саналат. Мүчөлөр өздөрүнө гана жеткиликтүү конкреттүү кызматтардан пайда алышы мүмкүн. Ошого карабай АССОЦИАЦИЯ нын аппараты жүргүзгөн иш Кыргыз Республикасында бардык ЖПБларды камтыйт. Ушул стратегиялык мезгилдин жүрүшүндө АССОЦИАЦИЯ төмөнкүлөрдү аткарат:

Ассоциацияга кирүүдөн мүчөлөрү пайда көрө турган баалуулуктарды жана кирешелерди так билүү максатында Ассоциация сунуштаган конкреттүү кызматтарды жана мүчөлүктүн шарттарын кайра карап чыгат.
ошол пайда же баалуулуктар тууралуу ассоциациянын мүчөлөрү болууга укугу бар, бирок мүчөсү боло элек адамдарга билдирет.

5. БИЗДИН МАКСАТ ЖАНА КӨЗ КАРАШЫБЫЗ

АССОЦИАЦИЯ өз мүчөлөрү менен төмөнкү көз карашта болушат:

Кызыкдар бардык тараптар колдогон күчтүү ЖПБ жана алардын ЖКлары Кыргыз Республикасынын бардык аймактарында жайыт пайдалануучулардын берекелүү турмушун колдоого жана жайыттарды натыйжалуу башкарууга жөндөмдүү.

Биздин көз карашыбыз ушундай жана биз ага жетүү үчүн тынымсыз иштейбиз. АССОЦИАЦИЯ нын мүчөлөрүнүн жайыт пайдалануучулар менен иш жүргүзүү боюнча кеңири тажрыйбасы бар, ал эми 2009-жылдын 26-январындагы № 30 «Жайыттар жөнүндө» КР Мыйзамы күчүнө кирген учурдан тартып биздин мүчөлөр жайыттарды башкарууда жана жаңы мыйзамдык базанын алкагында ушуга байланыштуу маселелер жаатында кыйла тажрыйба топтошту. Мүчөлөрүбүздү бириктирген ассоциация катарында биз али жашпыз жана биз мүчөлөрүбүздүн муктаждыктарын жана күтүүлөрүн канааттандыруу үчүн ар тараптан өнүгүшүбүз керек. Бул фактыны моюнга алып, биринчи стратегиялык пландын ушул мезгилинде (2016-2020-жж.) биз уюмдун бардык иши үчүн төмөнкүдөй жетише турган максатты макулдаштык:

2020-жылга карата АССОЦИАЦИЯ туруктуу каржылоо булактарына ээ болгон, мүчөлөрүнө негизделген жакшы ресурстук базасы бар күчтүү уюм болууга жетишет, анын мүчөлөрү биргелешип жана өнөктөштөрдүн кеңири чөйрөсү менен кызматташууда ЖПБ укуктарын жана кызыкчылыктарын коргоо жана мүчөлөрдүн муктаждыктарын канааттандыруу үчүн керектүү жогорку сапаттагы кызматтарды берүүгө жөндөмдүү болушат.

Бул максат биздин туруктуулугубуздун каржылоо, өнөктөштүк жана потенциал (жөндөмдүүлүк) сыяктуу айрым негизги факторлорунун маанилүүлүгүн белгилөөгө багытталган. Туруктуу каржылоо Ассоциация жана анын мүчөлөрү үчүн өтө маанилүү элемент болуп саналат.

ЖПБРА ЖПБга кызмат көрсөтүү жана колдоо бөлүгүндө АССОЦИАЦИЯ нын негизги өнөктөшү болуп саналат, ошондуктан ЖПБРА, ошондой эле Ассоциациянын өзү үчүн туруктуу каржылоо булактары, эгерде биз донордук каржылоонун алкагынан чыккан узак мөөнөттүү туруктуулукка жетишүүгө умтулсак, иштин артыкчылыктуу тармагы болуп калат. Финансы жаатындагы жалпы стратегиябыз – биздин ЖПБРА мүчөлөрү мүчөлүк төгүмдөрдүн, акы төлөнүүчү кызматтардан, бизнес иштен жана донордук каржылоодон түшкөн кирешенин ар кандай булактарын иштеп чыгышат. Ушул стратегиялык мезгилдин жүрүшүндө кирешелердин ушул булактарын аныктоодо жана иштеп чыгууда ЖПБРА колдоо АССОЦИАЦИЯ үчүн негизги артыкчылык болот. Мурда АССОЦИАЦИЯ да үрөн өндүрүүдөн киреше алуу мүмкүн деген ой бар болчу. Стратегиялык пландоо процессинен кийин бул ЖПБРА үчүн негизги альтернатива болуп саналат. АССОЦИАЦИЯ кирешелердин ар кандай альтернативдүү агымдарын иштеп чыгат.

Өнөктөштүктөрдүн ролу да биздин мүчөлөрдүн жана бенефициарлардын муктаждыктарын канааттандырууда өтө маанилүү болуп саналат. Жаңы ассоциация болгондуктан биз ар кандай өнөктөштөр менен ар кандай деңгээлде кызматташып, максатыбызга жетүү үчүн башка тараптардын күчтүү жактарын мүмкүн болушунча колдонуп, консультация алуу менен ишти координациялшыбыз керек.

АССОЦИАЦИЯ жана биздин мүчөлөрдүн потенциалын күчөтүү максатка жетүү боюнча стратегиябыздын пайдубалы болуп саналат. Ушул артыкчылыктар төмөндөгү жыйынтыктардын милдеттерин жана негизги тармактарын сүрөттөгөн бөлүмдө чагылдырылды.

6. МИЛДЕТТЕР ЖАНА НЕГИЗГИ ЖЫЙЫНТЫКТАР ТАРМАГЫ

6.1. Милдеттер

Биздин максатыбызга ылайык жакынкы 5 жылга карата биз төмөнкүдөй үч милдетти аныктадык:

1-милдет: ЖПБнын потенциалын күчөтүү
2- милдет: ЖПБнын укуктарын жана кызыкчылыктарын коргоо
3- милдет: АССОЦИАЦИЯ ны жана ЖПБРАны институциялык күчөтүү

Ушул үч маселе АЧӨЭФ каржылаган мал чарбаны жана рынокту өнүктүрүү программасынын ишинин милдеттерине шайкеш келет. Ассоциациянын аппараты АЧӨЭФ каржылаган долбоордун ишин Ассоциация жүргүзгөн башка иш менен координациялап башкарат жана көмөктөшөт.

Ушул милдеттерге жетишүү үчүн маанилүү болгон бир катар иштерди аныктадык (1-Маалыматтык блокту карагыла). Бардык ушул иш жогоруда аталган АЧӨЭФтин программасынын долбоордук каржылоосунда камтылган, ошондуктан АЧӨЭФтин долбоордук каржылоосу ушул маселелерге жетишүүгө жардам берет. Ошого карабай АЧӨЭФтин каржылоосу ишке ашыруунун үчүнчү жылынан тартып кыскара баштайт. Кийин артыкчылыктуу болуп аныкталган бирок АЧӨЭФтин долбоорунун дизайнына кирбеген иш боюнча ушул ишти милдеттүү түрдө камсыз кылуу үстүндө биздин мүчөлөр жана өнөктөштөр менен иштейбиз.

1-маалыматтык блок: АССОЦИАЦИЯ нын 3 милдетин аткаруу үчүн артыкчылыктуу иштер

ЖПБ потенциалын күчөтүү:

Финансылык менеджментке, финансылык ачыктыкка жана аудитке окутуу.
ЖПБ жана ЖК артыкчылыктуу катары аныктаган укуктук жана башка маселелерге окутуу.
Алдыңкы практиканы жайылтуу.
Долбоордук өтүнмөлөрдү иштеп чыгуу үчүн консультациялык кызматтарды көрсөтүү жана потенциалды өнүктүрүү.
Өзүнүн ички эрежелерин жана жол-жоболорун иштеп чыгууда ЖПБга колдоо көрсөтүү.

ЖПБнын укуктарын жана кызыкчылыктарын коргоо:

Жер жана салык салуу маселелери боюнча консультация, кеңеш берүү жана кабардар болуу деңгээлин жогорулатуу.
Юридикалык жол-жоболор боюнча консультациялык колдоо көрсөтүү.
Экинчи колдо иштеткен жер пайдалануучулар менен сүйлөшүүлөрдү жүргүзүүдө консультациялык колдоо көрсөтүү.
Жайыт менен байланышкан чыр-чатактарды чечүү үчүн механизмдерди иштеп чыгуу.
Мыйзамдарга өзгөртүүлөрдү жана толуктоолорду киргизүү боюнча сунуштарды иштеп чыгуу жана жайылтуу.

АССОЦИАЦИЯ ны жана ЖПБРАны институциялык күчөтүү:

Бардык ЖПБРА компьютерге жана коммуникация каражаттарына жетүүсүн камсыз кылуу.
Каржылоонун туруктуу булактарын өнүктүрүүдө ЖПБРАга колдоо көрсөтүү, мисалы, үрөн же тоют продуктуларын өндүрүү, башка бизнес-ишканалар.*
Техникалык маселелер жана уюмду башкаруу маселелери жаатында потенциалды өнүктүрүү.

* бул иш АЧӨЭФтин мал чарба жана рынокту өнүктүрүү программасынын иш-планына киргизилбегенин көрсөтүп турат.

6.2. Негизги жыйынтыктар тармагы

АССОЦИАЦИЯ ны жана ЖПБРАны институциялык күчөтүү биздин милдеттерибиздин бири болуп саналат. Ошого карабай потенциалды өнүктүрүү жакшы ресурстук базасы бар күчтүү уюмду калыптандыруу максатына жетишүү үчүн ушул мезгилде АССОЦИАЦИЯ бардык ишинин алкагында өтүшү керек. Биздин милдеттерди аткаруу максатында кыйла жыйынтыктарга жетишүүнү каалаган 9 негизги тармактар бар. Ушул жыйынтыктардын төрт негизги тармактары жумушчу ыкмалар болуп берет, алардын жардамы менен АССОЦИАЦИЯ бенефициарлар жана өнөктөштөр менен ишин жүзөгө ашырат, ал эми жыйынтыктардын беш тармагы жогоруда аталган жумушчу ыкмаларды колдоо үчүн керек, уюмду натыйжалуу ички башкаруу үчүн зарыл функцияларды колдоо өтө маанилүү. АССОЦИАЦИЯ нын негизги жумушчу ыкмалары болуп төмөнкүлөр саналат:

Потенциалды өнүктүрүү: ЖПБнын жана анын ЖКларынын потенциалды күчөтүүдө жана окутууда ар кандай көп муктаждыктары бар, анын ичинде жайыттарды башкарууну пландоонун жана мониторингинин техникалык аспекттери, уюштуруу маселелери жана финансылык менеджмент менен укуктук маселелери. АССОЦИАЦИЯ потенциалды өнүктүрүүдө ЖПБнын жана анын ЖКларынын муктаждыктарын баалайт, кайта изилдөө жүргүзөт, даректүү окутуу модулдарын иштеп чыгат жана окутуу боюнча ишти колдойт. ЖПБРАнын көндүмү жана билимдери да ар кандай окутуу аракети аркылуу жаңыртылат жана жакшыртылат. Окутуу жергиликтүү өз алдынча башкаруу органдарынын, айылдык кеңештердин, айыл өкмөттөрүнүн жана башка кызыкдар тараптардын кызматкерлерине тиешелүү болушу мүмкүн, алар тарабынан да ЖПБга колдоо көрсөтүү талап кылынат.

Консультациялык кызматтар: ЖПБ бир катар проблемаларга дуушар болууда, анын ичинде жайыттар жөнүндө мыйзамды талаптагыдай эмес ишке ашыруу; жайыттардын чек араларынын тегерегиндеги чыр-чатактар, жер пайдалануу жана жер бөлүп берүүгө өзгөртүү киргизүү; малды жаюудан башка максаттарда жайыт ресурстарын экинчи катардагы пайдалануучулар менен болгон мамилелерди башкаруу; жана салык салуу маселелери. Консультациялык кызмат көрсөтүүлөр ЖПБда пайда болгон маселелерди чечүүгө жардам бериши мүмкүн. ЖПБРА компетенциясына кирбеген маселелер боюнча консультацияларга муктаж, ошондой эле өзүнүн операциялык ишин башкарууда жана өнүктүрүүдө жардамга жана кеңештерге муктаж болот.

Билимдерди башкаруу: Билимди башкаруу пайдалануучулар тарабынан билимди натыйжалуу колдонууга көмөктөшүүнү, жайылтууну жана кармоону билдирет. Билимди башкаруу боюнча иш окутуучу материалдарды түзүүнүн, өнөктөштөргө жана бенефициарларга маалымат берүүнүн жана кызыкчылыктарды лобби кылуу боюнча демилгелердин мазмунунун негизинде жатат. Мүчөлөр, бенефициарлар жана өнөктөштөр ортосунда алдыңкы тажрыйбалар менен алмашуу, берүү, аныктоо Ассоциациялар тарабынан билимдерди башкаруу боюнча ишке системалуу көңүл бөлүүнү талап кылат.

Маалыматтык аракеттенүү (коммуникация): Маалыматты бенефициарларга жана өнөктөштөргө берүү потенциалды, консультациялык кызматтарды жана координациялоону өнүктүрүү бөлүгүндө биздин функцияларды колдоочу өтө маанилүү функция болуп саналат. Өнөктөштөр менен коммуникация ачык-айкындыкты жана ишенимди жаратат. Биздин мүчөлөр республика боюнча жайылып кеткендиктен биздин мүчөлөр арасында коммуникациянын натыйжалуу методдорун иштеп чыгуу Ассоциациянын натыйжалуу, ачык жана демократиялуу ишинин маанилүү фактору болуп берет.

Мониторинг жана баалоо: Мониторинг жана баалоо – бул донорлордун гана талабы эмес. Ишибиздин жана биздин ишке ашыруучу өнөктөштөр (мисалы ЖПБРА, ЖК, ЖПБ) аткарган иштин мониторинги жана баалоосу бизге жана биздин мүчөлөргө ишибиздин кайсы бөлүгү жыйынтыктарга алып келет, ал эми кайсы бөлүгүн жакшыртуу керектигин билүүгө жардам берет. Мониторинг жана баалоо биздин аракеттерди даректүү багыттоого жардам берет. Мониторинг жана баалоо бизди далилдер менен камсыздайт, аларды биз кызыкчылыктарды илгерилетүү боюнча ишти жүргүзүү максатында биздин өнөктөштөргө жана максаттуу топторго жиберебиз.

Тескөө: Жаңы уюм болгондуктан Ассоциациянын ишин натыйжалуу тескөө үчүн, ошондой эле донорлордун гранттарын тескөөгө базалык саясат, регламент, процесстер жана инфраструктура Ассоциация тарабынан иштелип чыга элек. Бул биздин донорлор менен өнөктөштүктө милдеттерди аткаруу жөндөмүбүздүн негизинде жаткан базалык функция.

Адам ресурстарын башкаруу: Ассоциациянын аппараты сапаттуу адистерди тандап кармап жүрүшүнө ынануу үчүн АССОЦИАЦИЯ мезгил-мезгили менен бардык штаттык санга, адам ресурстары жана каржылоо жаатындагы саясатка сереп жүргүзүүгө тийиш.

Донордук каражаттарды тартуу (фандрайзинг): Учурдагы каржылоонун масштабынан жана узактыгынан сырткары биздин милдеттерди аткарууну улантуу үчүн каражаттарды тартуу жөндөмүбүз Ассоциациянын узак мезгилге чейин иштешин аныктайт. Бизнес-планда белгиленген фандрайзинг стратегиясын көңүлгө алып, биздин финансы каражаттарды тартуу жөндөмүбүз ассоциациянын фундаменталдык функциясы болуп берет.

7. СТРАТЕГИЯЛЫК ИШ-АРАКЕТТЕР

Биздин 3 милдетке жетүү боюнча ишибиз аркылуу жыйынтыктардын 9 негизги тармактарында ишти координациялоо күчтүү уюмду куруу боюнча АССОЦИАЦИЯ стратегиясынын негизинде жатат (2-сүрөттү карагыла). Жыйынтыктардын негизги тармактарында жөндөмүбүздү күчөтүүгө кыйла салым кошо турган иш жана иштин түрлөрү «стратегиялык аракеттер» катарында аныкталган. 2-сүрөттө жыйырма эки стратегиялык аракеттер көрсөтүлүп сүрөттөлдү. Ишибизди өнүктүрүүгө жараша мындан аркы стратегиялык аракеттерди аныктайбыз жана тиешелүү түрдө жооп беребиз.

Башкы директор жана АССОЦИАЦИЯ аппаратынын кызматкерлерине карата 1-Маалыматтык блокто сүрөттөлгөн (12 б. карагыла) маанилүү ишти ишке ашыруу биз милдеттерибизди аткарууну, биздин мүчөлөргө жана бенефициарларга кызмат көрсөтүүнү бизге донорлор берген мандаттарды ишке ашырууну камсыз кылат. 2-сүрөттөгү стратегиялык аракеттерге көңүлдү буруу АССОЦИАЦИЯ аппараты Кеңеш жана өз мүчөлөрү менен бирге узак мезгилде ушул ишти ишке ашыруу бөлүгүндө АССОЦИАЦИЯ жөндөмүн күчөтөт жана келечекте ишин жакшыраак ишке ашырууга жөндөмдүү күчтүү уюмду курууга кыйла салымын кошот. Ошентип, аракеттердин ушул эки тизмеги толуктоочу мүнөздө болушат, бирок бири-биринен иш багыты менен айырмаланат. Ишибиздин баштапкы этабында стратегиялык аракеттер биздин уюмду күчөтүү бөлүгүндө өтө баалуу.

2-сүрөт: Жыйынтыктардын маселелерине жана негизги тармагына салым кошкон стратегиялык аракеттер

Потенциалды өнүктүрүү жаатында биздин жөндөмүбүздү күчөтүүгө багытталган стратегиялык иш-аракеттер

СИ 1: ЖПБнын жана алардын ЖКларынын арасында потенциалды өнүктүрүүдөгү муктаждыктарын үзгүлтүксүз аныктоо үчүн системаларды жана жол-жоболорду иштеп чыгуу. ЖПБ жана алардын ЖКлары бир катар чакырыктар жана муктаждыктардын алдында турат, аларды потенциалды өнүктүрүү боюнча иш аркылуу гана канааттандырууга мүмкүн. Ушул артыкчылыктуу муктаждыктар мезгил менен өзгөрүлөт. Бизге потенциалды өнүктүрүү муктаждыкты туруктуу аныктоо мүмкүндүгүн камсыз кылуучу, потенциалды өнүктүрүү боюнча ишке ЖПБ жана алардын ЖК катышуусун байкоого алган жана алардын потенциалын жакшыртуу жагын кароочу система керек. Бул система ЖПБ жана алардын ЖКлары боюнча кеңири маалымат базасы менен байланышта болууга тийиш (СИ 9 карагыла).

СИ 2: ЖПБ жана алардын ЖК муктаждыктарын канааттандыруу үчүн АССОЦИАЦИЯ жана ЖПБРА кызматкерлеринин потенциалын жогорулатуу мүмкүн тармактарды аныктоого багытталган системаларды жана жол-жоболорду иштеп чыгуу. Окутууга муктаждыктарды баалоо АЖПБКР жана ЖПБРА кызматкерлеринин жаңы жана жаңыртылган билимге жана көндүмгө муктаждыгын аныктай алат. Биздин окуу муктаждыгыбызды үзгүлтүксүз баалоо мүмкүндүгү менен камсыз кылган жана окутуу, маалымат берүү боюнча ишти пландоого жана потенциалды өнүктүрүү боюнча башка иш-чараларды пландоого түздөн-түз байланышкан система керек.

СИ 3: АССОЦИАЦИЯ , ЖПБРА жана башка ишке ашыруучу өнөктөштөрдүн кызматкерлери биздин потенциалды өнүктүрүү боюнча ишибизде алдыңкы практикалык методдорду, көндүмдөрдү жана материалдарды колдонууга жөндөмдүү болушун камсыздоо. Потенциалды өнүктүрүү жаатындагы көптөгөн ар кандай методдор жана окуу материалдары ар кандай уюмдар, анын ичинде Жайыттар департаменти, донорлордун жана ӨЭУ долбоорлору тарабынан мурда иштелип чыккан. Алардын ар биринде өздөрүнүн артыкчылыктары бар. Документтерге сереп салуу, эксперттик консультациялык семинарларды уюштуруу жана башка каражаттар аркылуу биз алдыңкы практикалык методдорду жана материалдарды аныктап иштеп чыгышыбыз керек жана АССОЦИАЦИЯ менен ЖПБРА ушул алдыңкы практиканы колдонууга жөндөмдүү болушун камсыздашыбыз зарыл. Ошондой эле ушул практиканын сектордогу өнөктөштөргө жеткиликтүүлүгү камсыз кылынууга тийиш.

СИ 4: Потенциалды өнүктүрүү боюнча актуалдуу кызматтарды туруктуу каржылоону камсыз кылуу. АЧӨЭФ долбоору аяктаганда потенциалды өнүктүрүү жаатындагы пайдалуу колдоо ЖПБ жана алардын ЖКлары үчүн жеткиликтүү болууга тийиш. Эң башынан биз каржылоонун туруктуу булактарын изилдешибиз керек, анын ичинде ЖК төлөгөн кызматтардын ишке ашырылышын баалоо, мүмкүн болгон шартта акы төлөнүүчү кызматтарды сыноо. Альтернативдик булактарды да (мисалы, донорлор) изилдөө керек болуп калышы мүмкүн.

Мүчөлөргө жана бенефициарларга кызмат көрсөтүү жаатында биздин мүмкүндүктөрдү күчөтүүгө багытталган стратегиялык аракетте

СИ 5: Туруктуу каржылоо максатында бизнес-мүмкүндүктөрдү ишке ашырууда, аныктоодо, өнүктүрүүдө жардам көрсөтүү үчүн ЖПБРАны консультациялык колдоо. ЖПБРА потенциалды өнүктүрүү жаатындагы АССОЦИАЦИЯ нын кызматтарды жана консультациялык кызматтарды көрсөтүү жөндөмүнүн негизин түзөт. ЖПБРАда өзүнүн туруктуу каржылоо булактарынын болгону өтө маанилүү. Бизнес-пландагы каржылоонун стратегиясына ылайык эң жогорку артыкчылык болуп бизнес-мүмкүнчүлүктөрдү аныктоодо, ошондой эле финансылык жактан ишке ашырылуучу бизнес-пландарды иштеп чыгууда жана жүзөгө ашырууда АССОЦИАЦИЯ нын ЖПБРАга жардам көрсөтүүсү эсептелет. Ушул пландардын жыйынтыктары боюнча кийинки ишти жүргүзүшүбүз керек жана финансылык туруктуулук камсыз кылынмайынча зарылчылыкка жараша үзгүлтүксүз колдоо көрсөтүү керек.

СИ 6: Консультациялык кызматтарга ЖПБ жана алардын ЖКлары тарабынан суроо-талапты изилдөө жана консультациялык кызматтарга төлөп берүүгө даярдыгы жана жөндөмдүүлүгү. ЖПБРА консультациялык кызматтарды укук, чыр-чатактарды башкаруу, жайыттардын экинчи катардагы пайдалануучулары менен сүйлөшүү, финансы, аудит жана салык салуу. Бизнес-пландагы каржылоо стратегиясына ылайык биз ЖК төлөөгө даяр жана жөндөмдүү консультациялык кызматтарды аныкташыбыз керек. Жүзөгө ашыруу мүмкүн болгон кырдаалда биз акы төлөнүүчү кызматтарды сынашыбыз керек жана ошол тажрыйбаны ЖПБРА, ЖК жана ЖПБ менен бөлүшүбүз зарыл.

СИ 7: Минималдуу стандарттарды белгилөө, өз көндүмдөрүн жакшыртуу жана өнөктөштөрүн аныктоо: ЖПБ жана ЖКнын консультациялык кызматтарга муктаждыгын изилдөөгө негизделип (СИ 6 карагыла), биз ошол кызматтарды көрсөтүүдө АССОЦИАЦИЯ жана ЖПБРА потенциалын баалашыбыз керек жана зарылчылыкка жараша потенциалды өнүктүрүү планы түзүүгө тийишпиз. Ошол кызматтарды көрсөтүүдө салыштырмалуу артыкчылыгы бар өнөктөштөрдү аныкташыбыз керек жана аларды ошол кызматтарды биргелешип көрсөтүүгө кантип жакшыраак тартуу жөнүндө келишимге келишибиз зарыл.

Билимдерди башкаруу жаатында жөндөмүбүздү күчөтүүгө багытталган стратегиялык аракеттер

СИ 8: Билимдерди башкаруу жаатында стратегияны иштеп чыгуу, ишке ашыруу жана баалоо. Билимдерди башкаруу биздин актуалдуу маалыматты берүү, окуу материалдарын иштеп чыгуу, алдыңкы практиканы жайылтуу жана жылыштарды байкоого алуу жөндөмүбүздүн негизинде жатат. Биз билимдерди башкаруу жаатында маселелерибизди, муктаждыгыбызды жана мүмкүндүктөрүбүздү баалоого негизделген билимдерди башкаруу стратегиясын иштеп чыгышыбыз керек. Бул стратегия биздин коммуникация стратегиябыз менен байланышта болууга тийиш. (СИ 15 карагыла).

СИ 9: ЖПБ жана алардын ЖКлары боюнча маалымат базасын иштеп чыгууга, сыноого жана институтташтырууга багытталган өнөктөштөр менен иштөө. ЖПБ жана алардын ЖКлары боюнча комплекстүү маалымат базасы биздин ишибиздин көп бөлүгүн аткарууга жардам бериши мүмкүн. Биз өнөктөштөр менен маалымат базалардын функциясын жана мазмунун аныктоо, маалымат түзүү жана берүү жол-жоболорун жана тиешелүү түзүмүн иштеп чыгуу, ошондой эле маалымат базаларды сыноо жана жүргүзүү, анын ичинде аны үзгүлтүксүз жаңылоо боюнча консультация алып турушубуз зарыл. Ушул маалымат базаны үзгүлтүксүз жаңылоону туруктуу каржылоо маселесин өнөктөштөр менен изилдеп чыгышыбыз керек.

Координациялоо жаатындагы жөндөмүбүздү күчөтүүгө багытталган стратегиялык аракеттер

СИ 10: Жайыттар боюнча донордук кеңеш натыйжалуу иштешин камсыз кылуу. Буга чейин жайыттар боюнча донордук координациялык кеңеш дурус иштеген. Ал өз ишин Жайыттар департаменти, АССОЦИАЦИЯ жана башка уюмдардын жардамы менен улантып жатканына ынануу керек. ЖПБРА да райондук деңгээлде координациялык ролду ойнойт.

СИ 11: АЧӨЭФтин башка ишке ашыруучу агенттиктери менен координациялоо. АССОЦИАЦИЯ мал чарба жана рынокту өнүктүрүү боюнча АЧӨЭФтин программасында ишке ашыруучу ролду аткарууга умтулат. Ушул программаны ишке ашырууда жок дегенде 15 башка агенттиктер чогуу аракеттенет, алардын айрымдары түздөн-түз ЖПБ жана алардын ЖКлары менен иштешет. Биз ишибизди координациялоону, алардын иши да ЖПБРАга колдоо көрсөтүү менен байланышкан экендигин камсыз кылышыбыз зарыл. Ушуга байланыштуу биз коммуникациянын линияларынын натыйжалуулугун камсыз кылуу боюнча АРИС, АЧДИБ жана АЧӨЭФ менен талкуулоону өткөрөбүз.

СИ 12: АЖПБКР жана бардык республика боюнча башка негизги катышуучулардын функциялык ролун түшүндүрүү. АССОЦИАЦИЯ жана анын мүчөлөрү - ЖПБРА жана ЖПБ өздөрүнүн тиешелүү функцияларынын айырмачылыгын жана толуктап турушун үзгүлтүксүз улам кайра карап турууга тийиш. Биз АССОЦИАЦИЯ жана бардык республика боюнча иштеп жаткан башка негизги уюмдардын, мисалы Жайыттар департаментинин жана АРИСтин иш милдеттерин баалашыбыз керек, анын максаты – аракеттердин кайталанышын болтурбоо же атаандаштыкка жол бербөө, уюмдардын бири-бирин толуктап иштешин жана керектүү функциялардын натыйжалуу иштешин камсыз кылуу. Ушул негизде аталган уюмдар менен конкреттүү МжБ пайдалуу болуп калышы мүмкүн. Бул функциялык ролду келечекте алмаштыруу мүмкүн болот.

СИ 13: ЖПБнын кызыкчылыктарын коргоого жана илгерилетүүгө багытталган мыйзамдардын шайкештигин үзгүлтүксүз кайра карап туруу. Мыйзамдарды, анын ичинде ишке ашыруучу жоболорду жакшыртуу жана бири-бирине шайкеш келтирүү үзгүлтүксүз жүргүзүлүп турган иш болуп калат. АССОЦИАЦИЯ мыйзамдарга өзгөртүүлөрдү жана толуктоолорду киргизүү бөлүгүндө эксперттик сунуштарды берүүгө тийиш, ошондой эле ошол сунуштарды иштеп чыгууда мүчөлөр менен консультациялоо жүргүзүшү керек. Натыйжалуу консультациялоо системаларын жана процесстерин иштеп чыгуу зарыл. Кызыкчылыктарды лобби кылуу боюнча иш жаатында башка уюмдар менен өнөктөштүк да биздин добуштун күч алышына жеткирет.

СИ 14: Өз ара пайдалуу жана кеңири өнөктөштүктөрдү өнүктүрүү. Кызматтарды көрсөтүү жана ЖПБ укуктары менен кызыкчылыктарын илгерилетүү өнөктөштүктөрдү түзүүнү талап кылат. Биз мамлекеттик органдар менен, ӨЭУ, жеке сектор жана эл аралык уюмдар менен АССОЦИАЦИЯ нын өз максаттарына жетүү жөндөмүн камсыз кылуу үчүн өнөктөштүктөрдү дайыма түзүп турушубуз керек. Ушул өнөктөштүктөр өз функцияларыбызды (потенциалды өнүктүрүүнү, консультациялык кызматтарды, билимдерди башкарууну жана координациялоону) аткаруу жөндөмүбүздү колдоп турат жана жыйынтыктардын негизги тармактарында биздин милдеттерди колдоп турууга тийиш. Өнөктөштүктөр өз ара кызыкчылыктардын негизинде ыктыярдуу же келишимдүү болушу керек, мында АССОЦИАЦИЯ адисти жалдайт же кызматты сырткары адамга тапшырат.

Маалыматтык аракеттенүү (коммуникация) жаатында жөндөмүбүздү күчөтүүгө багытталган стратегиялык аракеттер

СИ 15: Коммуникация стратегиясын иштеп чыгуу, ишке ашыруу жана баалоо, ал билимди башкаруу боюнча стратегиябыз менен колдоого алынат жана мүчөлөр ортосундагы ички коммуникациянын аспекттерин, ошондой эле өнөктөштөр жана пландалган бенефициарлар менен коммуникацияны камтыйт. АССОЦИАЦИЯ мүчөлөрү маалымат каражаттарына ар кандай деңгээлде жетишкен жерлерде жашап, республиканын ар тарабында турушат. АССОЦИАЦИЯ га маалымат берүү, консультациялар жана мүчөлөрү менен байланыш түзүү демократиялуу башкаруу үчүн маанилүү. Тышкы өнөктөштөр жана бенефициарлар менен маалыматтык аракеттенүү жаатында стратегиянын маанилүү бөлүгү болуп коммуникациянын ар кандай каражаттарын, анын ичинде жалпыга маалымдоо каражаттарын тартуу саналат.

Мониторинг жана баалоо жаатында жөндөмүбүздү күчөтүүгө багытталган стратегиялык аракеттер

СИ 16: Донорлордун муктаждыктарын канааттандырган, ошондой эле Ассоциациянын аппаратынын, Кеңештин жана АССОЦИАЦИЯ мүчөлөрүнүн муктаждыктарын канааттандырган мониторинг жана баалоо (МжБ) стратегиясын иштеп чыгуу, ишке ашыруу жана баалоо. АССОЦИАЦИЯ өнөктөштөр жана бенефициарлар менен болгон бүт өзүнүн ишин байкоого алып баалашы керек. АЧӨЭФ долбоорун ишке ашыруу үчүн МжБ стратегиясын иштеп чыгуу керек, бирок биз мүчөлөрдүн, Кеңештин жана АССОЦИАЦИЯ аппаратынын маалыматтык муктаждыктары канааттануусуна ынануубуз керек. Бул стратегия потенциалды өнүктүрүүгө байланыштуу муктаждыктар кантип бааланып, канааттанганы тууралуу айтып турат.

СИ 17: Стратегиялык аракеттерди ишке ашырууну жана биздин максатка жетишүүдөгү жылыштарды байкоого алуу. Стратегиялык аракеттердин таасирин жана ишке ашырууну байкоого алуу уюмду күчөтүү багытында биздин жылыштарды баалоо мүмкүндүгүн берет. Бул тууралуу ушул Стратегиялык пландын корутунду бөлүмүндө толугураак берилет.

Тескөө жаатында жөндөмүбүздү күчөтүүгө багытталган стратегиялык аракеттер

СИ 18: АССОЦИАЦИЯ жана анын ишин натыйжалуу тескөө үчүн талап кылынган саясатты, жол-жоболорду жана системаларды иштеп чыгуу жана ишке ашыруу. Биздин ишибиздин масштабын кеңейтүү донорлорго жана мүчөлөргө отчет берүүнү жана ишибизди колдоо үчүн натыйжалуу тескөөнү камсыз кылууга керектүү күчтүү жаңы саясатты, жол-жоболорду жана системаларды талап кылат. Бүт саясат, жол-жоболор жана системалар Башкарма тарабынан кабыл алынганын, ишке ашырылганын (кайсы жерде талап кылынса) жана Кыргыз Республикасынын мыйзамдарына, донорлордун талаптарына жана уюмдун, анын мүчөлөрүнүн муктаждыктарына шайкеш келишин камсыз кылышыбыз керек.

Адам ресурстарын башкаруу жаатында жөндөмүбүздү күчөтүүгө багытталган стратегиялык аракеттер

СИ 19: АССОЦИАЦИЯ аппаратынын сапаттуу адистерин тартуу жана кармап калуу максатында каржылоого жараша адам ресурстары жаатындагы саясатка ылайык штаттык санын талаптарын үзгүлтүксүз кайра карап чыгуу. АЧӨЭФ каржылаган долбоорду ишке ашырууга АССОЦИАЦИЯ даярдануусуна жараша штаттык санына коюлган талаптар, кызматтык нускамалар жана эмгек акы төлөө саясаты ушул Стратегиялык планга ылайык кайра каралып чыгууга тийиш.

Донордук каражаттарды тартуу (фандрайзинг) жаатындагы жөндөмүбүздү күчөтүүгө багытталган стратегиялык аракеттер

СИ 20: Донорлордон жана башка булактардан каржылоону камсыз кылуу максатында потенциалыбызды жакшыртуу жана үзгүлтүксүз баалоо. АССОЦИАЦИЯ донордук каржылоону топтоого карата өнөктүк тармактарыбызды өнүктүрүү абалын баалоо, ошондой эле өнүктүрүү жаатында эл аралык донорлордун каражаттарын тартуу бөлүгүндө Кеңештин мүчөлөрүнүн жана кызматкерлеринин көндүмдөрүнө байланыштуу тажрыйбаны баалашы керек. Биз башка потенциалдуу булактардан, мисалы жеке сектордон каржылоону тартуу боюнча жөндөмүбүздү баалашыбыз керек.

СИ 21: ЖПБРА үчүн фандрайзинг жана кирешелер агымын өнүктүрүүнү колдоо. Бизнес ишканаларын өнүктүрүүгө ЖПБРАга колдоо көрсөтүү СИ 5те белгиленди. ЖПБРАнын өз күчү менен топтогон кирешелери башка булактардан (мисалы, донорлордон) тартылган каражаттар менен толукталышы мүмкүн. АССОЦИАЦИЯ ЖПБРАнын координациялык колдоосунда ЖПБнын жана алардын ЖКларынын ишке ашырылуучу ишин жана ЖПБРАнын ишин колдоо үчүн каражаттарды тартуу үстүндө ЖПБРА жана башка өнөктөштөр менен иштөөгө тийиш.

СИ 22: Фандрайзинг жаатында ишибиздин натыйжалуулугун баалоо жана үзгүлтүксүз кайра карап чыгуу. Бизнес планда белгиленген каржылоо стратегиясына ылайык АССОЦИАЦИЯ кирешелердин ар кандай булактарынын потенциалын изилдейт, анын ичинде мүчөлүк төгүмдөр, консультациялык кызматтар үчүн гонорарлар жана донорлордун каражаттарын тартуу. Биз кандай аракет көрдүк жана ошол аракеттердин ийгилигин үзгүлтүксүз кайра карап турушубуз керек жана фандрайзинг боюнча ишибизди тиешелүү түрдө өзгөртүүбүз зарыл.

8. ПРОГРЕССКЕ МОНИТОРИНГ ЖҮРГҮЗҮҮ

АССОЦИАЦИЯ аппараты ишибиздин мониторингине жана баалоосуна, донорлорго отчетторду жиберүүгө жооптуу. АССОЦИАЦИЯ нын милдеттери стратегиялык пландын мезгилине негизги каржылануучу иштин милдеттери менен байланышта болгондуктан, АССОЦИАЦИЯ нын аппараты жүргүзө турган мониторинг жана баалоонун жыйынтыктары Кеңешке жана мүчөлөргө ушул милдеттерди аткарууда кандай жылышка ээ болгонубуз тууралуу айтып берет.

Башкы директор, АССОЦИАЦИЯ аппараты же Кеңешке карата жыйынтыктардын негизги тармактарында жакшыртууларды байкоого алуу уюмду күчөтүүдө жетишилген жылыштардын толук сүрөттөмөсүн алууга жардам берет. 3-сүрөттө жыйынтыктардын негизги тармактарында биздин жылыштардын мониторингин багыттай турган айрым негизги маселелер келтирилди. Биздин стратегиялык аракеттерибизди тиешелүү баалоо үчүн мүчөлөр жана бенефициарлар жакшыртуулар талап кылынган тармактарды баалоо жана аныктоо процессине тартылууга тийиш. Башкы директор мүчөлөрдүн Жалпы жыйыны үчүн отчетту даярдоо жана жылыштарды баалоо максатында негизги жана аларга байланыштуу маселелер боюнча жетишкен жылыштар тууралуу Кеңешке үзгүлтүксүз маалымат берип турат. 3-сүрөттө стратегиялык аракеттердин көпчүлүгүнө мониторинг жүргүзүү максатында пландалган мезгилдин алгачкы үч жылын камтыган жетектөөчү маселелер келтирилди. Мониторинг ушул пландын аракеттенүү мезгилинен кийин да улантылышы керек, ал эми кайра каралган жетектөөчү маселелер АССОЦИАЦИЯ нын уюштуруучулук статусун баалоого негизделиши мүмкүн, ал тууралуу маалымат ушул пландын колдонуу мезгилинин ортолорунда жаңыланууга тийиш.

3-сүрөт: Жыйынтыктардын негизги тармактарындагы прогресске мониторинг жана баалоо жүргүзүү үчүн колдонулуучу жетектөөчү маселелер

	2016-ж.	2017-ж.	2018-ж.	2019-ж.	2020-ж.
Потенциалды өнүктүрүү боюнча жөндөмдөрүбүз күчөтүлүп жатабы?
СИ 1	Потенциалды өнүктүрүү боюнча ЖБПнын жана ЖКнын муктаждыктарына изилдөө жүргүзүлдүбү?	Потенциалды өнүктүрүү боюнча ЖБПнын жана ЖКнын муктаждыктарын аныктоонун туруктуу системасы түзүлдүбү?	Потенциалды өнүктүрүү боюнча ЖБПнын жана ЖКнын муктаждыктары өз убагында чагылдырылып, жаңы аныкталган муктаждыктарга таасир көрүлдүбү?
СИ 2, СИ 3	Потенциалды өнүктүрүү жаатындагы ыкмалар, көндүмдөр жана материалдар Кыргыз Республикасындагы алдыңкы практика менен салыштырылдыбы?	Потенциалды өнүктүрүү боюнча иштерге алдыңкы ыкмаларды жана материалдарды киргизүү аркылуу жана кызматкерлерибиздин жана ишке ашыруучу өнөктөштөрүбүздүн көндүмдөрүн жаңылатуу аркылуу таасир көрүлдүбү?	Ыкмалардагы, көндүмдөрдөгү жана материалдардагы жакшыртуулар потенциалды өнүктүрүү боюнча ишибиздин натыйжалуулугуна дурус таасир тийгиздиби?
СИ 4	ЖК жана ЖПБРА төлөөгө даяр болгон потенциалды өнүктүрүү боюнча кызмат көрсөтүүлөр аныкталдыбы?	Потенциалды өнүктүрүү боюнча акы төлөмө кызмат көрсөтүүлөр сыналып, ишке ашырылышына баалоо жүргүзүлдүбү?	Потенциалды өнүктүрүү боюнча кызматтарды үзгүлтүксүз көрсөтүүнү камсыздоо үчүн зарыл болгон финансылык чектөөлөр жана каржылоо булактары аныкталдыбы?
Консультациялык кызмат көрсөтүүлөр боюнча жөндөмдөрүбүз күчөтүлүп жатабы?
СИ 5	ЖК жана ЖПБРА төлөөгө даяр болгон консультациялык кызмат көрсөтүүлөр аныкталдыбы?	Консультация берүү боюнча акы төлөмө кызмат көрсөтүүлөр сыналып, ишке ашырылышына баалоо жүргүзүлдүбү?	Консультациялык кызматтарды үзгүлтүксүз көрсөтүүнү камсыздоо үчүн зарыл болгон финансылык чектөөлөр жана каржылоо булактары аныкталдыбы?
СИ 6	Консультациялык кызмат көрсөтүүлөр боюнча ЖБПнын жана ЖКнын муктаждыктарына изилдөө жүргүзүлдүбү, АППККЖнын, ЖПБРАнын жана өнөктөштөрдүн мындай кызматтарды көрсөтүү жөндөмдүүлүгү бааландыбы?	ЖБП, ЖК жана ЖПБРА консультациялык кызмат көрсөтүүлөрдүн провайдерлери менен байланыштыруу үчүн туруктуу системалар түзүлдүбү?	Бул системалар ЖБПга, ЖКга жана ЖПБРАга кызмат көрсөтүүлөрдү өз убагында пайдаланууга жардам береби?
СИ 7	ЖК жана ЖПБРА үчүн талап кылынуучу консультация-лык кызматтарды көрсөтүү үчүн негизги өнөктөштөр аныкталдыбы?
СИ 7	Консультациялык кызматтарды көрсөтүүлөр жаатындагы ыкмалар жана көндүмдөр Кыргыз Республикасындагы алдыңкы практика менен салыштырылдыбы?	Кызматкерлерибиздин жана ишке ашыруучу өнөктөштөрүбүздүн консультациялык кызмат көрсөтүүлөрүндөгү көндүмдөрдү жакшыртуу жана алдыңкы ыкмаларды киргизүү аркылуу таасир көрүлдүбү?	Ыкмалардагы жана көндүмдөрдөгү жакшыртуулар консультацияларды берүү боюнча ишибиздин камтышына жана натыйжалуулугуна дурус таасир тийгизеби?
Билимдерди башкаруу (ББ) боюнча жөндөмдөрүбүз күчөтүлүп жатабы?
СИ 8	АППККЖ чөйрөсүндө Билимдерди башкаруу чөйрөсүндөгү маселелерге, муктаждыктарга жана мүмкүнчүлүктөргө баалоо жүргүзүлдүбү?	Билимдерди башкаруу стратегиясы иштелип чыгарылдыбы?	Билимдерди башкаруу стратегиясы ишке киргизилип, ал канчалык жакшы иштей тургандыгына баалоо жүргүзүлдүбү?
СИ 9	ЖБП жана ЖК боюнча маалыматтар базасын түзүү максатында өнөктөштөрдөн консультация алынып, маалыматтар базасын дайыма жаңылоо жана техникалык тейлөө үчүн туруктуу каржылоо стратегиясы макулдашылды бы?	ЖБП жана ЖК боюнча маалыматтар базасын түзүлдүбү?	АЖБПКР жана өнөктөштөр тарабынан ушул маалыматтар базасы натыйжалуу пайдалана тугандыгы бааландыбы жана андагы кандайдыр бир өзгөртүүлөр же жакшыртуулар сунушталдыбы? маалыматтар базасын туруктуу каржылоо стратегиясы өнөктөштөр тарабынан баалынып, макулдашыл-дыбы?
СИ 9		Билимдерди башкаруу боюнча баардык процесстердин жана иштердин финансылык натыйжалары бааландыбы?	Билимдерди башкаруу боюнча негизги процесстердин тынымсыз ишке ашырылышын камсыздоо үчүн зарыл болгон каржылоо булактары жана финансылык чектөөлөр аныкталдыбы?
Координациялоо боюнча жөндөмдөрүбүз күчөтүлүп жатабы?
СИ 10	Донордук координациялык кеңеш натыйжалуу иштеп жатабы?	Донордук координациялык кеңеш натыйжалуу иштеп жатабы?	Донордук координациялык кеңеш натыйжалуу иштеп жатабы?	Донордук координациялык кеңеш натыйжалуу иштеп жатабы?	Донордук координациялык кеңеш натыйжалуу иштеп жатабы?
СИ 11	АЧӨЭФдин ишке ашыруучу өнөктөштөрү менен коммуникациянын натыйжалуу линиялары жана аны координациялоонун практикалык ыкмалары талкууландыбы?	Коммуникация жана координация линиялары натыйжалуу жана майнаптуу иштеп жатабы?	Коммуникация жана координация линиялары натыйжалуу жана майнаптуу иштеп жатабы?	Коммуникация жана координация линиялары натыйжалуу жана майнаптуу иштеп жатабы?
СИ 12	Улуттук өнөктөштөрдүн функциялык ролу түшүндүрүлдү-бү?	Негизги улуттук өнөктөштөр менен кошумча ыкма менен иштеп жатабызбы?	Негизги улуттук өнөктөштөр менен кошумча ыкма менен иштеп жатабызбы?
СИ 12	Кызматкерлер жана мүчөлөр АППККЖ менен ЖПБРАнын ортосундагы функциялык жана операциялык айырмаларды так түшүнөбү?	Кызматкерлер жана мүчөлөр АППККЖ менен ЖПБРАнын ортосундагы функциялык жана операциялык айырмаларды так түшүнөбү?	Кызматкерлер жана мүчөлөр АППККЖ менен ЖПБРАнын ортосундагы функциялык жана операциялык айырмаларды так түшүнөбү?
СИ 13	Мыйзамдарды карап чыгып, өзгөртүүлөрдү киргизүү зарылчылыгы пайда болдубу? Мыйзамдарга өзгөртүүлөрдү киргизүү жөнүндөгү сунуштар боюнча биздин мүчөлөрдөн консультация алуу системасы иштелип чыгарылдыбы?	Мүчөлөр мыйзамдарга өзгөртүүлөрдү киргизүү жөнүндөгү сунуштарды берүү боюнча пикирди натыйжалуу билдирүүгө жөндөмдүүбү?	Мүчөлөр мыйзамдарга өзгөртүүлөрдү киргизүү жөнүндөгү сунуштарды берүү боюнча пикирди натыйжалуу билдирүүгө жөндөмдүүбү?	Мүчөлөр мыйзамдарга өзгөртүүлөрдү киргизүү жөнүндөгү сунуштарды берүү боюнча пикирди натыйжалуу билдирүүгө жөндөмдүүбү?	Мүчөлөр мыйзамдарга өзгөртүүлөрдү киргизүү жөнүндөгү сунуштарды берүү боюнча пикирди натыйжалуу билдирүүгө жөндөмдүү-бү?
СИ 13	Мыйзамдарга өзгөртүүлөрдү киргизүүнү жылдыруу боюнча өнөктөштөр жана өнөктөштүктү чектөө аныкталдыбы? Жылдыруунун тиешелүү стратегиялары аныкталдыбы?	Мыйзамдарга өзгөртүүлөрдү киргизүүнү жылдыруу боюнча өнөктөштөр жана стратегиялар аныкталдыбы?	Мыйзамдарга өзгөртүүлөрдү киргизүүнү жылдыруу боюнча өнөктөштөр жана стратегиялар аныкталдыбы?	Мыйзамдарга өзгөртүүлөрдү киргизүүнү жылдыруу боюнча өнөктөштөр жана стратегиялар аныкталдыбы?	Мыйзамдарга өзгөртүүлөрдү киргизүүнү жылдыруу боюнча өнөктөштөр жана стратегиялар аныкталды-бы?
СИ 14	Биздин 3 милдетке ылайык ишти жүзөгө ашыруу үчүн өнөктөштүктөр аныкталып, өнүктүрүлдүбү?	Биздин 3 милдетке ылайык ишти жүзөгө ашыруу үчүн өнөктөштүктөр кайра каралып чыктыбы?	Биздин 3 милдетке ылайык ишти жүзөгө ашыруу үчүн өнөктөштүктөр кайра каралып чыктыбы?	Биздин 3 милдетке ылайык ишти жүзөгө ашыруу үчүн өнөктөштүктөр кайра каралып чыктыбы?	Биздин 3 милдетке ылайык ишти жүзөгө ашыруу үчүн өнөктөштүктөр кайра каралып чыктыбы?
Коммуникация боюнча жөндөмдөрүбүз күчөтүлүп жатабы?
СИ 15	Коммуникация стратегиясы иштелип чыгарылдыбы?	Биздин коммуникация стратегиябыз ишке ашырылып, кайра каралып, бааландыбы?	Биздин коммуникация стратегиябыз ишке ашырылып, кайра каралып, бааландыбы?	Биздин коммуникация стратегиябыз ишке ашырылып, кайра каралып, бааландыбы?	Биздин коммуникация стратегиябыз ишке ашырылып, кайра каралып, бааландыбы?
Мониторинг жана баалоо боюнча (МжБ) жөндөмдөрүбүз күчөтүлүп жатабы?
СИ 16	Донорлордун жана АППККЖнын муктаждык-тарын канаат-тандыруучу МжБ стратегиясы иштеп чыгарылдыбы?	МжБ боюнча стратегия донорлордун, Кеңештин жана мүчөлөрдүн муктаждык-тарын канаат-тандырабы?	МжБ боюнча стратегия донорлордун, Кеңештин жана мүчөлөрдүн муктаждыкта-рын канааттан-дырабы?	МжБ боюнча стратегия донорлордун, Кеңештин жана мүчөлөрдүн муктаждык-тарын канаат-тандырабы?	МжБ боюнча стратегия донорлор-дун, Кеңештин жана мүчөлөрдүн муктаждык-тарын канааттан-дырабы?
СИ 17	Ушул Стратегиялык пландын ишке ашырылышына байкоо жүргүзүүчү конкреттүү ыкмалар макулдашыл-дыбы?	Стратегиялык пландын ишке ашырылышына байкоо жүргүзүлүп, бааландыбы? Мониторинг же отчеттуулук ыкмаларын өзгөртүү зарылчылыгы барбы?	Стратегиялык пландын ишке ашырылышына байкоо жүргүзүлүп, бааландыбы? Мониторинг же отчеттуулук ыкмаларын өзгөртүү зарылчылыгы барбы?	Стратегиялык пландын ишке ашырылышына байкоо жүргүзүлүп, бааландыбы? Мониторинг же отчеттуулук ыкмаларын өзгөртүү зарылчылыгы барбы?	Стратегиялык пландын ишке ашырылышына байкоо жүргүзүлүп, бааландыбы? Мониторинг же отчеттуулук ыкмаларын өзгөртүү зарылчылы-гы барбы?
Администрациялоо боюнча жөндөмдөрүбүз күчөтүлүп жатабы?
СИ 18	Натыйжалуу администрация-лоо үчүн талап кылынуучу саясат, жол-жоболор жана системалар аныкталып, иштелип чыгарылып жана ишке ашырылдыбы?	Саясатты, жол-жоболорду же системаны кайра кароо жана өзгөртүү зарылчылыгы барбы?	Саясатты, жол-жоболорду же системаны кайра кароо жана өзгөртүү зарылчылыгы барбы?	Саясатты, жол-жоболорду же системаны кайра кароо жана өзгөртүү зарылчылыгы барбы?	Саясатты, жол-жоболорду же системаны кайра кароо жана өзгөртүү зарылчылы-гы барбы?
Адам ресурстарын башкаруу боюнча жөндөмдөрүбүз күчөтүлүп жатабы?
СИ 19	Кадрларды топтоо боюнча талаптар аныкталып, аткарылдыбы? Биздин адам ресурстарын башкаруу жаатындагы саясатыбыз сапаттуу адистерди тартууга жана кармоого жардам береби?	Кадрларды топтоо боюнча талаптар кайрадан бааландыбы? Биздин адам ресурстарын башкаруу жаатындагы саясатыбыз сапаттуу адистерди тартууга жана кармоого жардам береби?	Кадрларды топтоо боюнча талаптар кайрадан бааландыбы? Биздин адам ресурстарын башкаруу жаатындагы саясатыбыз сапаттуу адистерди тартууга жана кармоого жардам береби?	Кадрларды топтоо боюнча талаптар кайрадан бааландыбы? Биздин адам ресурстарын башкаруу жаатындагы саясатыбыз сапаттуу адистерди тартууга жана кармоого жардам береби?	Кадрларды топтоо боюнча талаптар кайрадан бааландыбы? Биздин адам ресурстарын башкаруу жаатындагы саясатыбыз сапаттуу адистерди тартууга жана кармоого жардам береби?
Фандрайзинг боюнча жөндөмдөрүбүз күчөтүлүп жатабы?
СИ 20, СИ 22	Фандрайзинг боюнча тажрыйбабыз, көндүмдөрүбүз жана байланыштарыбыз бааландыбы?	АЧӨЭФ грантын алар менен толуктоо үчүн каражат-тарды тартуу жөндөмдүүлүгүбүз көрсө-түлдүбү? Фандрайзинг боюнча тажрыйбабыз, көндүмдөрүбүз жана байланыштарыбыз кайрадан бааландыбы?	АЧӨЭФ грантын алар менен толуктоо үчүн каражаттарды тартуу жөндөмдүүлү-гүбүз көрсөтүлдүбү? Фандрайзинг боюнча тажрыйбабыз, көндүмдөрүбүз жана байла-ныштарыбыз кайрадан бааландыбы?	АЧӨЭФ грантын алар менен толуктоо үчүн каражаттарды тартуу жөндөмдүүлү-гүбүз көрсөтүлдүбү? Фандрайзинг боюнча тажрыйбабыз, көндүмдөрүбүз жана байланыштарыбыз кайрадан бааландыбы?	АЧӨЭФ грантын алар менен толуктоо үчүн каражат-тарды тартуу жөндөмдүү-лүгүбүз көрсөтүл-дүбү? Фандрайзинг боюнча тажрыйба-быз, көндүмдөрү-бүз жана байланыш-тарыбыз кайрадан бааландыбы?
СИ 21	ЖПБРАга каражаттарды өз алдынча топтоо көлөмдөрүн жогорулатууга колдоо көрсөтүүгө багытталган иштер демилгеленди-би?	ЖПБРА өздүк каражаттарды топтоону кантип аткарып жатат? Аларга кандай кошумча колдоо көрсөтүү керек?	ЖПБРА өздүк каражаттарды топтоону кантип аткарып жатат? Аларга кандай кошумча колдоо көрсөтүү керек?	ЖПБРА өздүк каражаттарды топтоону кантип аткарып жатат? Аларга кандай кошумча колдоо көрсөтүү керек?	ЖПБРА өздүк каражат-тарды топтоону кантип аткарып жатат? Аларга кандай кошумча колдоо көрсөтүү керек?